قهرمان قصه‌هایم اغلب دختر هستند؛ سینمای کودک فقط آواز و دست زدن نیست!

خبرگزاری مهر -گروه هنر-ندا زنگینه؛ فیلم سینمایی «دختر برقی ۲» به نویسندگی، کارگردانی و تهیه کنندگی حسین قناعت ساخته شده و امسال در بخش مسابقه فیلم‌های بلند سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان حضور دارد. این فیلم محصول بنیاد سینمایی فارابی است. حسین قناعت ساخت فیلم‌هایی همچون «من و نگین دات کام»، «ماجراهای اینترنتی»، «زخم شانه حوا»، «دزد و پری»، «درنا دختر آهو»، «قهرمانان کوچک»، «لازانیا»، «تپلی و من»، «سلفی با رستم»، «پیشی میشی»، «والدین امانتی» و «دختر برقی» را در کارنامه خود دارد. به بهانه حضور فیلم «دختر برقی ۲» در سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان گفتگویی با این هنرمند داشتیم و او درباره وضعیت سینمای کودک و نوجوان، مشکلات این حوزه و تاثیر جشنواره فیلم‌های کودک توضیح داد. متن کامل این گفتگو را در ادامه بخوانید: *آقای قناعت لطفاً در ابتدا کمی درباره داستان فیلم «دختر برقی ۲» توضیح دهید. در این فیلم یک دختر بچه ربات به‌عنوان قهرمان اصلی داریم. به نظرم این فیلم مثل «دیو و ماه پیشونی» برای همه سنین جذاب خواهد بود از خردسال تا بزرگسال. «دختر برقی ۲» ریتم تندی دارد و تعدادی از بازیگران «دیو و ماه پیشونی» هم در آن حضور دارند. *چرا در این فیلم و به طور کلی در بسیاری از آثارتان، یک دختر را به عنوان قهرمان اصلی انتخاب می‌کنید؟ یکی از مشکلات سینمای ایران این است که کمتر دختران در نقش قهرمان اصلی دیده می‌شوند. من خودم یک دختر دارم و همیشه دوست داشته‌ام قهرمان قصه‌هایم دختر باشد. حتی قبل از اینکه بچه‌دار شوم هم قهرمان‌هایم اغلب دختر بودند. به نظر من بچه های امروز بسیار باهوش هستند و دنیای فردا متعلق به آنهاست. ما بدهی بزرگی به دختران ایران داریم و دوست دارم با کارهایم کمی این دین را ادا کنم. همواره تلاش من این است که در آثارم دختران، قهرمان باشند، چه اینکه همین امروز و در واقعیت هم دختران قهرمان بسیاری را در اطراف خود شاهد هستیم. زنان و دختران بسیاری تلاش کرده و می‌کنند تا نگاه جامعه را نسبت به خود تغییر دهند و حاصل این تلاش‌ها همین امروز هم در سطح جامعه ملموس و مشهود است. *فیلمبرداری «دختر برقی ۲» در کجا انجام شده و برنامه شما برای اکران عمومی آن چیست؟ این فیلم در تهران و در ییلاق‌های شاهان دشت، آخا و وانا فیلمبرداری شده است. امیدوارم پس از نمایش در جشنواره بتوانیم هرچه زودتر آن را اکران کنیم. اگر سینمای کودک در زمان اکران هم حمایت شود، حتماً موفق خواهد بود. *انگیزه اصلی شما برای ساخت فیلم‌های فانتزی و پر از رنگ و شادی برای کودکان چیست؟ من از بچه‌های ایران تشکر می‌کنم چون دوستشان دارم و آنها به من انگیزه می‌دهند تا برایشان قصه‌های فانتزی بنویسم و فیلم‌های پر از رنگ، شادی و امید بسازم. دنیای فانتزی و تخیلی که در فیلم‌ها خلق می‌کنم اول از همه به خودم آرامش می‌دهد و بعد هم به بچه‌های بیننده. در این روزگار که پیدا کردن آرامش و امید کار سختی است، مدیون کودکان ایران هستم که چنین فرصتی را به من می‌دهند. *تعریف شما از سینمای کودک و مخاطب آن چیست؟ آیا تفکیک بین کودک و نوجوان را در ساخت فیلم می‌پذیرید؟ بیشتر وقتی صحبت از سینمای کودک می‌شود منظور همان خردسالان هستند، اما به نظر من بچه‌های این نسل به دلیل امکاناتی که در اختیار دارند بسیار جلوتر از نسل‌های گذشته هستند. از یکی از دوستان شنیدم و بارها هم تکرار کرده‌ام که بچه‌های امروز وقتی به دنیا می‌آیند، گویی در مقطع پنجم ابتدایی هستند. به همین دلیل من معتقدم کودکان هفت، هشت یا نه ساله امروز در واقع نوجوان محسوب می‌شوند و دیگر آن فرمول قدیمی که نوجوانی از ۱۳ سالگی شروع می‌شد، چندان معنایی ندارد. بچه‌های امروز فوق‌العاده باهوش هستند. من خودم هیچ‌گاه ادعایی نداشتم که دارم برای خردسالان فیلم می سازم. همیشه فکر می کنم مخاطبان اصلی من بچه‌های هفت، هشت‌ساله تا ۱۳ یا ۱۴ ساله هستند حتی می‌توانم بگویم که آثارم بیشتر برای خانواده ساخته می‌شود؛ یعنی همه سنین می‌توانند مخاطب فیلم باشند. تقسیم‌بندی بین کودک‌ونوجوان را در کارهای خودم قبول ندارم چون بچه‌ها را جدی می‌گیرم و هیچ‌وقت با نگاه ساده‌انگارانه از روی صحنه‌ها رد نمی‌شوم. *آیا این نگاه را در فیلم‌های قبلی خود مانند «تپلی و من» هم پیاده کرده‌اید؟ بازخورد مخاطبان چگونه بوده است؟ بله در فیلم «تپلی و من» نیز همین رویه را می‌بینید. مثلاً در فیلم «تپلی و من» در اکران مردمی، خانمی پس از فیلم آن‌قدر تحت‌تأثیر قرار گرفته بود که با گریه گفت من را به دوران کودکی‌ام بردید. این برایم مهم بود چون آن شخصیت اصلی (با بازی آقای معجونی) را به‌گونه‌ای نوشته بودیم که حضوزش مثل یک جلسه روانشناسی عمل کند. وقتی فیلم را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای اولین‌بار نمایش دادیم، همان‌جا گفتم فکر نمی‌کنم خردسالان از این فیلم راضی شوند، چون بیشتر برای بزرگسالان جذاب است اما بعد خانم دیگری گفت دختر سه‌چهارساله‌اش از اول تا آخر فیلم نشست و با فیلم ارتباط برقرار کرد. این نشان می‌دهد قصه‌ای که من می‌نویسم بیشتر ملاکش خانواده است، نه گروه سنی خاص. *فیلمسازی برای کودکان و نوجوانان در ایران با چالش‌های زیادی همراه است. عمده‌ترین مشکلات این حوزه چیست و چه حمایت‌هایی لازم است؟ یکی از دلایلی که کارگردانان کمتر سراغ این رده سنی می‌روند این است که تعریف سینمای کودک در ایران همان سینمای خردسال است. بسیاری فکر می‌کنند باید داستانی نوشت که صرفاً خردسالان شاد شوند، دست بزنند یا آواز بخوانند. به همین دلیل کارها اغلب به این سمت می‌رود. در حالی که واقعاً سینمای کودک‌ونوجوان بسیار گسترده‌تر است. *وضعیت تولید فیلم‌های رئال کودک و نوجوان در مقایسه با انیمیشن چگونه است و چه موانعی بر سر راه فیلمسازان این حوزه وجود دارد؟ خوشبختانه در ایران انیمیشن‌های خوبی تولید می‌شود که مخاطب دارند و این باعث خوشحالی است. انیمیشن بیشتر خردسالان را شاد می‌کند چون رنگ‌ولعاب و فضای خاص خودش را دارد اما فیلم‌های رئال کودک‌ونوجوان بسیار اندک ساخته می‌شود. وقتی در طول سال تعداد کمی فیلم کودک ساخته می‌شود، اصلاً مقایسه میان کارگردان‌ها معنایی ندارد. بسیاری از فیلمسازان قدیمی به دلیل وضعیت بد سرمایه‌گذاری، گرانی تولید و مشکلات اکران عملاً از سینمای کودک کوچ کرده‌اند. الان تنها حامی جدی این سینما بنیاد فارابی است و من حامی دیگری نمی‌شناسم. *به عنوان یک کارگردان موفق در این حوزه، چه فرمولی برای جذب مخاطب کودک و نوجوان دارید؟ اگر کارگردانی بخواهد وارد این حوزه شود مهم‌ترین نکته این است که قهرمان قصه او باید کودک یا نوجوان باشد. من همیشه قبل از نوشتن به سراغ قصه‌ای می‌روم که ریتم داشته باشد و بچه‌ها را جذب کند و قهرمان اصلی‌اش بچه‌ها باشند. در فیلم‌های «دزد و پری»، «دزد و پری ۲»، «قهرمانان کوچک» و «والدین امانتی» همه‌جا قهرمان‌ها بچه‌ها هستند چون وقتی بچه‌ها شخصیت‌های هم‌سن خودشان را روی پرده می‌بینند، هم‌ذات‌پنداری می‌کنند و همین جذابیت فیلم را برایشان بیشتر می‌کند. *نقش و اهمیت جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه پیشنهادی برای بهبود آن دارید؟ اینکه جشنواره برگزار می‌شود اتفاق بسیار خوبی است چون اگر جشنواره نباشد، عملاً سینمای کودک هم نخواهد بود. اما کاش حمایتی که برای تولید می‌شود، در زمان اکران هم وجود داشته باشد. اگر آموزش‌وپرورش با جشنواره همکاری کند و بچه‌ها را برای دیدن فیلم‌ها بیاورد خیلی تأثیرگذار است. تعداد فیلم‌های کودک هرچه بیشتر شود جشنواره هم پربارتر خواهد شد. توصیه من به مسئولان جشنواره این است که از تولید بیشتر حمایت کنند. متأسفانه تا امروز غیر از بنیاد سینمایی فارابی و پلتفرم ها حامی دیگری نداشته‌ایم. اگر تعداد تولید بالا برود، جشنواره رقابت بهتری پیدا می‌کند و فیلم‌ها بیشتر دیده می‌شوند. *فضای جشنواره برای شما به عنوان فیلمساز چه حسی دارد؟ گروه ما در این مدت به سختی کار کرد تا فیلم را به جشنواره برساند اما تنها لحظه‌ای که خستگی از تنم درمی‌رود همان روزی است که فیلم در جشنواره با حضور بچه‌ها نمایش داده می‌شود. فضای جشنواره برای ما که برای بچه‌ها فیلم می‌سازیم فضای بسیار جذاب و انرژی‌بخشی است. *از چه هنرمندانی در عرصه سینمای کودک الهام گرفته‌اید و آنها را تحسین می‌کنید؟ من آقای طهماسب و آقای جبلی و خانم مرضیه برومند را خیلی دوست دارم. سال‌هاست کارهایشان را دنبال می‌کنم و معتقدم برای بچه‌ها رویاهای زیبا ساخته‌اند و برای نسل‌ها خاطره آفریده‌اند. از قدیمی‌ها همین سه نفر را همیشه تحسین کرده‌ام. در خلاصه داستان «دختر برقی ۲» آمده است: هارد مرکزی دختر رباتی هشت ساله‌ای، با هارد ربات دختری دیگر، جابه‌جا شده و ماجراها آغاز می‌شود. فربد عشقی، مهری ماه قادی خطیر، ماتینا قادی خطیبی، هیلدا کردبچه، حوراما صادقی، شایگان علیشاهی، ساحل بکرانی، امیروالا هودی، بردیا طهماسبی، امیرحسین رستمی، نفس جافری، شهره سلطانی، کمند امیرسلیمانی، نگین معتضدی و رامین ناصر نصیر بازیگران این فیلم هستند.